Kanunlar - Sayı: 3

SALTANATI SENİYYE ŞEHBENDERLERİNE DAİR NİZAMNAMEİ DAHİLİDİR Kabul Tarihi : 1 Haziran 1298 Yayımlandığı Düstur : Tertip: 1 Cilt: 2 (Zeyl) Sayfa: 192 BİRİNCİ KISIM Şehbenderhanelerin sureti teşekkülü BİRİNCİ FASIL Şehbender memurları Bend 1 – Heyeti şehbenderi biri muvazzaf diğeri fahri (bila maaş) olmak üzere iki nevidir. Bend 2 – Muvazzaf şehbenderler üç sınıfa münkasimdir birincisi başşehbender ikincisi şehbender üçüncüsü şehbender vekili veyahud kançelarya memurudur. Bend 3 – Muvazzaf ve fahri şehbenderlerin kaffesi ba iradei şahane nasb ve tayin olunur. Muvazzaf şehbenderlerin tabai devleti aliyeden bulunmaları ve ticaretle meşgul olmamaları meşrutdur. Bend 4 – Muvazzaf şehbenderlere mikdarı muayyen maaş ve mahalli memuriyetlerinin ehemmiyetine göre münasib mikdar (Allokasyon) tahsisat ita olunacakdır. Bend 5 – Şehbenderlerin maaşları bervechizir tayin olunur. (Mülga fıkra: 18/5/1929 tarih ve 1452 sayılı Tevhidi maaşat Kanunu.) Şehbenderlerin maaşları mahalli memuriyetlerine vusulleri tarihinden itibaren mah bemah tediye edilir. Şehbenderliğe tayin olunan memur mahalli memuriyetine gitmek emrini aldığı günden itibaren iki haftaya kadar Dersaadetden hareketle doğruca mahalli memuriyetine gitmeğe mecbur olup aksi takdirinde on yedinci bendde gösterilen cezaya düçar olacaktır. Bend 6 – Her şehbenderhanenin ve bazı kançelarya memurlarının tahsisatı seneviyeleri yirmi dokuzuncu bendde muharrer tahmata melfuf işaretile murakkam cedveli mahsusunda gösterilecekdir. İşbu tahsisatı seneviye bir memurun mahalli memuriyetine vusulü tarihinden itibaren mah bemah ita olunur. Bend 7 – (Değişik: 12 Kanunuevvel 1302 tarihli irade ile) Bombay ve Batavya Şehbenderlikleri müstesna olmak üzere şehbenderlere azimet ve avdetlerinde verilecek harcırah alacakları maaşın bir misli olacaktır. Mahalli memuriyetleri Asya kıtasında bulunan şehbenderlere olmiktar harcırahın ademi kifayeti anlaşıldığı halde nihayet maaşlarının iki mislini tecavüz etmemek üzere Hariciye Nezaretince miktarı tezyid olunabilir. Bend 8 – Bir şehbenderin memuriyetde iken vefatı takdirinde familyasının memleketine iadesi hükümeti seniyeye aid olacak ve fakat bunun için edilecek masarif müteveffaya verilecek harcırah mikdarını tecavüz etmiyecekdir. Bend 9 – Bir mahalde müceddeden bir şehbenderhane tesis olundukda nasbolunacak şehbendere masarifi tefrişiye olmak üzere maaşının bir misli ita olunacakdır. Bend – 10 (Değişik:12 Kanunuevvel l302 tarihli irade ile) Tahsisat dahilinde verilip şehbenderler tarafından tesviyesi lazımgelen masarif, evvela: Kançalariya masarifi. Saniyen: Kançalariyada müstahdem memurin ve kavas ve hademe maaşatı. Salisen: Araba ve sandal masarifatından ibarettir. Bend 11 – Hükümeti seniye tarafından kabul ve ita olunacak masarif Evvela şehbenderhane icarı Saniyen sancak ve arma bahası Salisen posta ve telgraf ücretleri Resmi mektub ve paket ve telgraf için Rabian yirmi dokuzuncu bendde muharrer talimatda tayin olunan haddı tecavüz etmemek üzere mühtacin tabaaya iane ve bunların memleketlerine iadeleri için muktazi olan masarif. Hamisen şehbenderin merbut olduğu sefareti seniyeden veyahud nezareti hariciyeden bilistizan ruhsatı mahsuse ile edilecek masarif sairei acileden ibaretdir. Bend 12 – (Değişik: 10 Teşrinisani 1302 tarihli irade ile) Şehbenderlik selkine duhul, nezareti hariciye umuru şehbenderi müdüriyeti marifetile şeraiti mevzuası mucibince icra olunacak müsabakat imtihanile vukubulacakdır. Şehbenderlik memuriyetleri müdüriyeti mezküre tarafından tanzim edilen takrir üzerine nezareti hariciyenin tasvib ve intihabile icra olunacakdır. Mektebi sultanide ikmali tahsil edib yedlerinde şehadetnameleri olarak hariciye nezaretinde müstahdem bulunan veyahud istihdam olunmak üzere mukayyed ve mülazim olanlar işbu müsabakat imtihanına duhul hakkını haizdirler. Mektebi mülkiye şehadetnamesini haiz olanlar nizamnamei mahsusu mucibince müsabakat imtihanına girmeksizin sefaret kitabetlerile şehbenderliklere intihab olunurlar. Bend 13 – Şehbenderlerin azli veya diğer mahalle nekli memuriyetleri bairadei seniye icra olunur. Bend 14 – Şehbenderlerin terfi memuriyetleri intihab ile bairadei şahane icra olunur. Bend 15 – Muvazzaf şehbenderlerin tekaüdlük maaşı memurini sairei mülkiye hakkında olan nizamnamede musarrah esbab ve şeraite tevfikan ita olunur. Bend 16 – Şehbenderler muharebe vukuu veyahud sair esbabı mücbire zuhuru veyahud nezareti hariciyece muvakkaten bir memuriyetde istihdam olunmaları lazımgelmesi gibi bila ihtiyar bulundukları memuriyeti terk ve tatil etdikleri takdirde hariciye nezaretinin emri tahtında bulunacaklarından maaşları yine kendilerine ita olunacak ve fakat onuncu bendde gösterilen şehbenderhane masarifi vekalet edecek zata vekalet edecek kimse bulunmadığı halde hükümeti seniyeye aid olacakdır. Bend 17 – Şehbenderler hakkında icra olunacak mücezatı inzibatiye şunlardır: Evvela tevbih. Saniyen bir aydan bir seneye kadar azli muvakkat ile maaşının kısmen veya külliyen kat'ı. Salisen memuriyetden affı. Şu tadad olunan mücazatdan birine düçar olan şehbenderlerin nevi cezası umuru şehbenderi müdüriyetinde bulunan memurin defterlerine işaret olunacakdır. Bend 18 – Tevbih cezası hariciye nazırı tarafından tahriren icra olunduğu gibi azli muvakkat cezası dahi nezareti hariciyenin rey ve kararile olur memuriyetden af cezası nezareti müşarüleyhanın kararile bairadei şahane icra olunur. Bend 19 – On yedinci bendde gösterilen birinci ve ikinci nevi ceza evvela ifayi vazifede tekasül veyahud hilafı memuriyet veya hüsnü inzıbata karşı hareket edenler ve saniyen sıfatı memuriyetine yakışmıyacak bir meslek ihtiyar eyliyenler haklarında icra olunur memuriyetden af cezası evvela tevbih cezasını müstelzim olan kabahati tekrarda temerrüd eden ve saniyen ifayi vazifede itiyadı tekasül veya vezaifi memureyi ağır suretle ihlal edecek harekete tasaddi eyliyenler hakkında caridir. Vezaifi memureyi ağır suretle muhil addolunan harekatın başlıcaları evvela umuru memureye müteferri esrarı ketmü ihfa etmemek saniyen kuyudatın vazı aslisini tağyir etmek veya umuru hesabiyede sahtekarlık irtikab eylemek (sahtekarlık için mehakimi cezaiyede kanunen edilecek cezanın buna taalluku olmıyacakdır) salisen bilvasıta veya bilavasıta ticaretle meşgul olmak hususlarıdır. Bend 20 – Mevaddı cinaiye veya tedibiyeden birile mahküm olmuş veyahud müddeti nizamiyenin inkızası veya cünha imaratının fıkdanı sebeblerile cezadan kurtulmuş olan şehbenderler memuriyetlerinden affolunurlar. Bend 21 – On dokuzuncu bendin birinci ve ikinci maddelerine tevfikan hilafı memuriyet hareket eden şehbender amiri tarafından muvakkaten azledilebilecek ve keyfiyet hariciye nezaretine ihbar edilecektir. Muvakkaten azledilen memur mesleki müttehazı üzerine izahat vermek ister ise maiyetinde bulunduğu sefareti seniye veyahut nezareti hariciyeden ruhsat taleb edecekdir. Bend 22 – Memuriyetde bulunan her şehbendar bulunduğu mahallin mensub olduğu devlet nezdine terhis olunmuş olan sefareti seniyeye merbutdur. Bulundukları mahallin mensub olduğu devlet nezdinde sefaret bulunmıyan şehbenderler hariciye nezareti maiyetinde bulunurlar. Bend 23 – Şehbenderlerin mercileri olan sefareti seniyelerle teati edecekleri muhaberat: Evvela hükümeti mahalliye ile bir nihayete isale muvaffak olamadıkları ihtilafatdan. Ve saniyen havzai idareleri dahilinde zuhure gelen ve derhal veya bilahare sefareti seniyenin müdahalesini istilzam edecek olan vukuatı ticariye ve siyasiyeden. Ve salisen işbu nizamnamede münderic bulunmıyan ve kendilerince daii tereddüd ve iştibah olan halatı sairei nagehzuhurdan ibaretdir. Bend 24 – Şehbenderlerin hariciye nezaretile teati edecekleri muhaberat: Evvela hükümeti seniye devairi resmiyesinden birine taalluku bulunan masalihdir. Ve saniyen veladet ve vefiyat ve münakehat ve veraset ve seyrisefain işlerinden. Ve salisen politika umuru müstacele ve mühimmesinden ibaretdir. İKİNCİ FASIL Vilayet ve liva Bend 25 – Başşehbenderin hakkı kazasını muhit olan daireye vilayet denir. Bir şehbenderin hakkı kazasını muhit olan daireye liva denir. Şehbender vekilinin hakkı kazası bir şehbenderin havzai memuriyetini havi olan liva dahilindedir. Şehbenderlerin dairei memuriyetleri olan vilayet ve livalar yirmi dokuzuncu bendde muharrer talimata melfuf (2) işaretile murakkam cedvelde tayin olunacakdır. İşbu cedvelde icra olunacak her türlü tadilat sefareti seniyelerin teklifi ve nezareti hariciyenin emrile olacakdır. Bend 26 – Bir vilayet veya livada resen memur olan şehbender maiyetinde bulunan bilcümle memurların amiridir. Bunların her halde emirlerine itaatla mükellefdirler. Bend 27 – Şehbender vekilleri resen memur olacakları gibi Şehbenderhan maiyet memuriyetinde dahi istihdam olunacaklardır. Bend 28 – Maiyet memuriyetinde bulunan şehbender vekili başşehbender veya şehbender nezareti tahtında ifayı memuriyet ekliyecek ve vekaleti zamanında yirmi dokuzuncu bendde zikrolunan talimatda gösterildiği vechile kendi mes'uliyeti tahdında şehbenderhaneye gelen evrakı imza edecekdir. ÜÇÜNCÜ FASIL Şehbenderlerin vezaifi memureleri Bend 29 – Şehbenderler tebaa hakkında idarei memuriyetine müteallik ve mukavelat muharrirliğine aid vezaifi ifa ve tebaanın veladet ve vefiyat ve münakehata dair işlerini rü'yet eyler. İşbu vezaifin teferruatına dair icabeden talimatı hariciye nezareti tarafından bittanzim şehbenderlere gönderilecekdir. Bend 30 – Şehbenderler muahedat ve muhavelat ahkamının tamamii icrasına ve hükümeti seniye menafiinin himayesine ve Devleti aliye sancağına riayet edilmesine dikkat ve itina edeceklerdir. Bend 31 – Şehbenderler ticaret ve sanayi ve sıhhati umumiye gibi bir sureti mahsusada menfaati ammeye müteallik kaffei malümat ve ıt...